Vợ chồng con trai xây nhà mới nhưng bắt mẹ chồng phải ở ngôi nhà cũ sau vườn, ngày mẹ mất, con trai tìm thấy một chiếc hộp gỗ, thứ bên trong khiến anh d/ay dứ/t tới cuối đời...

Ở một làng quê yên bình thuộc Nam Định, bà Hiền, một người phụ nữ góa bụa, sống cùng con trai duy nhất, Nam, và con dâu, Lan. Bà Hiền tần tảo cả đời, nuôi Nam khôn lớn bằng nghề làm ruộng và buôn gánh chợ. Nam, nhờ sự hy sinh của mẹ, học hành thành tài, trở thành kỹ sư xây dựng. Anh cưới Lan, một cô gái thành phố, xinh đẹp nhưng thực dụng. Dù cuộc sống gia đình không hẳn êm ấm, bà Hiền vẫn luôn dành tình yêu thương vô điều kiện cho con trai và con dâu.

Khi Nam được 35 tuổi, anh quyết định xây một ngôi nhà mới khang trang trên mảnh đất gia đình. Ngôi nhà cũ, nơi bà Hiền và Nam từng sống qua bao năm tháng khó khăn, bị coi là “xập xệ” và không phù hợp với cuộc sống hiện đại của Lan. Trong một buổi cơm gia đình, Lan đề nghị: “Mẹ ơi, nhà mới xây xong, mẹ cứ ở nhà cũ sau vườn nhé. Nhà đó nhỏ, mẹ ở một mình cũng tiện, tụi con còn cần không gian cho bạn bè, khách khứa.” Nam, dù hơi áy náy, vẫn gật đầu đồng ý: “Mẹ ở đó cũng được, con sẽ sửa lại cho mẹ thoải mái.”

Bà Hiền im lặng, không phản đối. Bà hiểu Lan muốn thể hiện vị thế trong gia đình, và bà không muốn gây khó dễ cho con trai. Ngôi nhà cũ sau vườn, vốn là nơi bà từng ôm Nam ngủ qua những đêm mưa dột, được sửa sơ sài với vài tấm tôn mới. Bà chuyển về đó, sống lặng lẽ, ngày ngày chăm vườn rau, nuôi vài con gà, chẳng bao giờ than vãn. Nam bận công việc, hiếm khi ghé thăm mẹ, còn Lan chỉ qua lại hỏi han vài câu xã giao.

Thời gian trôi, bà Hiền ngày càng yếu. Một buổi sáng, Nam nhận được tin mẹ ngã trong vườn, được hàng xóm đưa đi bệnh viện. Khi anh và Lan đến nơi, bà đã ra đi vì đột quỵ. Nam quỳ bên giường bệnh, nước mắt lăn dài, nhưng trong lòng anh là một khoảng trống khó tả. Anh nhận ra mình đã không ở bên mẹ nhiều như đáng lẽ phải làm.

Sau đám tang, Nam trở về ngôi nhà cũ để dọn dẹp đồ đạc của mẹ. Trong góc phòng, dưới tấm ván giường, anh tìm thấy một chiếc hộp gỗ nhỏ, cũ kỹ, được buộc chặt bằng dây lạt. Anh mở ra, và những gì bên trong khiến trái tim anh như thắt lại.

Trong hộp là một cuốn sổ tiết kiệm với số tiền hơn 200 triệu đồng, đứng tên Nam. Tiền này, anh biết, là từ những đồng bà Hiền chắt chiu cả đời – từ bán rau, nuôi gà, đến từng bó lúa bà gánh ra chợ. Bên cạnh sổ tiết kiệm là một lá thư viết tay, nét chữ run run của mẹ: “Nam con, mẹ để lại tiền này cho con và Lan, để hai đứa có vốn làm ăn, nuôi cháu nội. Mẹ không cần nhà to, chỉ cần con sống tốt, yêu thương vợ con. Mẹ ở nhà cũ là vui rồi, vì đó là nơi mẹ và con từng hạnh phúc nhất. Thương con, mẹ.”

Dưới cùng hộp là một chiếc vòng bạc nhỏ, món quà cưới duy nhất bà Hiền nhận từ chồng trước khi ông qua đời. Nam cầm chiếc vòng, nhớ lại những ngày thơ bé, khi mẹ đeo nó trên tay, vừa gánh lúa vừa hát ru anh ngủ. Anh bật khóc, nhận ra mình đã vô tâm đến mức nào. Mẹ anh sống cô đơn trong ngôi nhà cũ, chịu đựng cái lạnh của mùa đông và cái nóng của mùa hè, chỉ để con trai có cuộc sống sung túc. Vậy mà anh chưa từng hỏi mẹ có cần gì, chưa từng mời mẹ vào ngôi nhà mới để ăn một bữa cơm tử tế.

Nam mang chiếc hộp về, kể lại mọi chuyện cho Lan. Lần đầu tiên, anh thấy Lan im lặng, mắt đỏ hoe. “Em sai rồi, anh. Em không nghĩ mẹ lại hy sinh nhiều như vậy,” cô nói, giọng nghẹn ngào. Nam không trách vợ, vì anh biết mình cũng có lỗi. Anh quyết định dùng số tiền của mẹ để xây một ngôi nhà nhỏ trên mảnh đất cũ, đặt tên là “Nhà mẹ Hiền”, làm nơi thờ cúng và tưởng nhớ mẹ. Anh cũng lập một quỹ học bổng nhỏ mang tên mẹ, giúp những đứa trẻ nghèo trong làng được đến trường.

Nhưng nỗi day dứt trong Nam không bao giờ nguôi. Mỗi đêm, anh mơ thấy mẹ đứng trong vườn, mỉm cười hiền hậu, nhưng ánh mắt bà như trách móc. Anh sống tiếp, yêu thương vợ con hơn, nhưng luôn mang trong lòng một vết sẹo không lành – nỗi ân hận vì đã để mẹ chịu thiệt thòi. Chiếc vòng bạc, anh giữ bên mình như một lời nhắc nhở: tình yêu của mẹ là vô giá, và anh đã đánh mất cơ hội đáp đền khi còn có thể.

Ngôi nhà cũ sau vườn giờ đây được chăm sóc kỹ lưỡng, phủ đầy hoa giấy – loài hoa mẹ Hiền yêu thích. Nam thường ngồi đó, nhìn lên trời, thầm xin mẹ tha thứ. Nhưng anh biết, thứ duy nhất mẹ muốn, là anh sống tốt và không bao giờ quên những ngày tháng họ từng có nhau trong căn nhà ấy.